zondag 26 mei 2013

DROOGZEILEN - of wat we allemaal niet kunnen bevaren nu

We zijn gestrand in een heel interessant vaargebied. Het water hier is een onderdeel van de Intra Coastal Waterway (ICW): van Florida tot bijna New York kun je aan de binnenkant van de Amerikaanse Atlantische kust varen. De bedoeling is dat hij op minimaal 8 ft  diepte gehouden wordt, maar van zeilers begrijp ik dat die af en toe met hun tanden in de dodger (buiskap, Engels Engels: sprayhood) vliegen als de kiel de bodem raakt.


De kust van North Carolina is een bijzonder deel van de ICW. Vanaf Cape Lookout bij Morehead City en Beaufort (waar ik binnengesleept ben) tot bijna de Chesapeake Bay ligt, 160M lang, een rij van lage, dunne zandeilanden, de Outer Banks. Vanaf het zuiden gezien lopen ze eerst naar noordoost, om dan met een scherpe knik bij Cape Hatteras eerst noord en dan noordnoordwest te gaan. Erachter liggen grote lappen water, Pamlico Sound, en Albemarl sound, verbonden door de Croatan Sound (de eerste en laatste genoemd naar indianenstammen die hier woonden toen de eerste Engelsen arriveerden) en diepe, brede riviermondingen. Oriental ligt aan de Neuse River, de breedste rivier in de VS, wordt hier trots vertelt, ja, breder dan de Missisippi. Pamlico Sound is 70M lang en 20M breed, ongeveer het oppervlak van het IJsselmeer. Deze wateren kunnen al bij windkracht 4 een korte, vervelende golfslag geven, gevaarlijk zelfs, zegt mijn pilot. Voor doorgewinterde IJsselmeerzeilers is vervelende korte golfslag geen punt, maar de ondieptes overal maken het lastig water.

Het getij veroorzaakt door de maan mag geen naam hebben hier, dat door wind des te meer. Na twee dagen harde noordelijke wind stond het laagste deel van het dorp blank. Niet erg, de meeste huizen staan op terpjes of op palen. Als dat niet hoog genoeg is, laat je je huis gewoon optillen om het op hogere palen te zetten. Of je hebt altijd een boot naast je huis.

In de Croatan Sound ligt het eiland Ocracoke, waar de eerste Engelse kolonie in Amerika werd gevestigd (en die na drie jaar een zonder spoor achter te laten was verlaten, zie hieronder: Lost Colony). De plaatsjes Manteo en Wanchese hebben de namen van de indianen die in 1585 mee naar Engeland werden genomen (en keurig weer teruggebracht).

Morehead City, Beaufort en New Bern zijn al eerder in het blog aan de orde gekomen. Er zijn nog veel meer historische stadjes: (Little) Washington, Bath, Elizabeth City, Edenton, met mooie koloniale 18e eeuwse huizen. (Willen we allemaal naar toe!)


Op stukken van de Outerbanks staan heel veel witte houten vakantiewoningen, die eens in de zoveel jaar wegwaaien door een langstrekkende orkaan, maar delen zijn ook ongerept natuurgebied. Naast de talloze haventjes en jachthavens zijn er eindeloos veel ankerplekken, bij stadjes of in de stilte, in een beschutte baai met uitzicht over groot water, of in een door bos omgeven creek. 

Je reist hier ook door de geschiedenis van de VS. In noordoostelijk North Carolina en oostelijk Virginia waren de eerste Engelse settlements. In 1776 vochten ze zich in de Revolutionary War los van Engeland en de War of 1812 tegen Engeland รจn Frankrijk zette de VS voorgoed als natie op de kaart. Je kunt jaren van slagveld naar slagveld uit de Civil War (1860-1864) reizen, of plekken bevaren waar gepantserde schepen (ironclads) van de Union en de Confederation elkaar naar de bodem probeerden te schieten.


De allereerste Engelse poging tot permanente settlement in Amerika is de mysterieuze
Lost Colony
Met weglating van veel details is dit ongeveer het verhaal.
Nadat het gebied verkend was en een eerdere mislukte poging tot settlement kreeg Sir Walter Raleigh (die er zelf overigens niet heen ging) in 1584 toestemming/opdracht van Elizabeth I - the Virgin Queen - een kolonie voor haar te stichten, Virginia. In 1585 werd er een fort gebouwd met achterlating van wat soldaten en werden twee indianen mee naar Engeland genomen. Na veel gedoe en ongeluk werden in 1587 150 settlers, onder de leiding van John White op Roanoke Island gezet, een eiland binnen de Outer Banks. Tegen hun wil – een van de schepen die ze bracht strandde waarbij zaaigoed en werktuigen verloren gingen en van de soldaten die hadden moeten helpen werd er maar een, dood, teruggevonden – maar ze werden niet mee terug genomen. In het najaar was het eten op en leefden ze van – nu een gewilde delicatesse – blue crabs. In 1585 was om een vermeende diefstal een indianendorp platgebrand, zodat van die kant geen hulp kwam, in tegendeel. Ten einde raad werd John White in het opgelapte gestrande schip terug naar Engeland gestuurd om hulp te halen. 90 mannen, 17 vrouwen en 11 kinderen, waaronder zijn dochter en net (in Amerika!) geboren kleindochter, bleven achter. Na een barre zeiltocht over de North-Atlantic kwam hij in Engeland. Een schip terug met hulp lukte niet: er was intussen oorlog met Spanje en alles dat kon varen werd ingezet tegen de Spaanse Armada.
Pas in 1590 kwam White terug op Roanoke, dat hij geheel verlaten vond, orderlijk verlaten, dat wel. Op een paal stond Croatan gekerfd, een indianenstam op Croatan Island (nu Hatteras Island, onderdeel van de Outer Banks, met de beruchte Cape Hatteras). Door het slechte weer en een onwillige bemanning werd er niet verder gezocht.
Jaren later, tot midden 18e eeuw, rapporteren kolonisten van nieuwere lichtingen dat ze indianen tegenkwamen met grijze of blauwe ogen die Engels spraken.
Een mooi boek over de Lost Colony is Big Chief Elizabeth van Miles Smeeton
De eerste blijvende Engelse kolonie is Jamestown uit 1607, iets noordelijker aan de James River die uitkomt in Chesapeake Bay. New Bern, 20M stroomopwaarts vanaf Oriental, en Bath aan de Pamlico River zijn pas 100 jaar later gesticht. 

De kaart uit 1584 zou met wat goede wil nog steeds als tochtplanner te zijn gebruiken




Geen opmerkingen:

Een reactie posten